Venntrilogie

Venntrilogie ↔ 121 km ↑ 2801 m ↓ 2440 m

De Venntrilogie is een meerdaagse wandeling die je van het drielandenpunt in Kelmis over de Hoge Venen naar Bütchenbach brengt. De wandelroute wordt onderverdeeld in 3 landschapstypes: De Noordelijke-, Hoge- en Zuidelijke Venen. Samen goed voor 109 km wandelplezier. In september 2023 kreeg de wandelroute het attest van Leading Quality Trails – Best of Europe en komt zo in het rijtje van het Müllerthal, Lee trail, Gendarmstien,…

De Noordelijke Venen

Het eerste deel van de Venntrilogie start aan het noordelijkste puntje van de Oostkantons. Op het Drielandenpunt komen Nederland,België en Duitsland samen. Via een heuvellandschap met groene weides vol poortjes en draaihekken, loofbossen, statige boerderijen en uiteindelijk het Osthertogenwald wandel je naar Eupen. 

Officiele etappes:

• Drielandenpunt – Eynatten (24 km)
• Eynatten – Eupen (18,9 km).  

Dag I Drielandenpunt – Eynatten

↔ 26,3 km ↑ 493 m ↓ 498 m

Nog eens samen op pad, daar worden we altijd blij van. Door de gietende regen rijden we met de auto naar Eupen waardoor we onderweg het plan om vanavond onder de tarp te slapen al snel opbergen. Een overnachting in hotel Tychon in Eynatten is snel geboekt. We parkeren aan de gratis parking van het station van Eupen en nemen daar de TEC bus richting het Nederlandse Vaals.

Naast ons zit een vrouw die paprikachips en cola als ontbijt nuttigt en bij elk kappelletje, en dat zijn er veel in deze streek, een kruisteken maakt. Hoe de maag van de Godvrezende dame dit houdt is een raadsel. De jolige buschauffeur neemt de smalle kronkel baantjes namelijk als een volleerde rallypiloot. Bij de busstop van Gemmenich Frontière stappen we af en volgen we het Krijtlandpad tot aan het officiële startpunt van de Venn Trilogie.

Een flink bepakte wandelaarster op leeftijd roept ons onderweg, in de nu striemende regen, nog iets toe van ‘Echte die hards gaan door!’. Na een kleine twee kilometer staan we op ons vertrekpunt aan het drielandenpunt.

Een curiosum in de Europese geschiedenis

Of moeten we eigenlijk vierlandenpunt zeggen? Immers lag ook Neutraal Moresnet vroeger nog als een geografische taartpunt ingeklemd tussen het huidige Nederland, België en Duitsland.

Napoleon kreeg destijds flink op zijn donder met als gevolg dat de Europese grenzen werden hertekend. Het nieuwe Koninkrijk der Nederland en Pruisen kwamen er niet uit wie recht had op de rijke grond met bijhorende zinkmijnen. En zo ontstond er dus een minuscuul lapje grond van een paar vierkante kilometer dat tussen 1816 en 1919 een ‘condominium’ vormde: een neutraal stukje grondgebied. Het was een ‘ministaatje’ met kafkaiaans politiek bestel.

Bijna een eeuw lang was dit stukje Far West. Een oord vol vertier, drank en rock-’n-roll voor de vele gedeserteerde soldaten, landlopers, smokkelaars, gevluchte gedetineerden en dieven. De staat had een eigen volkslied, postzegels, één veldwachter en een burgemeester die ook als staatshoofd diende. Er was een uurverschil met Pruisen dat enkele meters verder lag en als enige in Europa bestond de ‘Code Napoléon’ er nog als wetboek. Meer rock ‘n roll kan een hike niet beginnen. Al fantaserend stappen we als outlaws van d’n Aldi door het vochtige Preusbos.

Bloemen, stiegelkes en verdwenen bruggetjes

De route is bezaaid met duizenden bloemen, de vochtige valleien met kolkende waterlopen kleuren geel van de prachtig bloeiende narcissen. Ook het zeldzame zinkvioolje, dat enkel op metaalhoudende grond gedijt, is hier dankzij het naar boven gekomen zink één van de bloeiers.

In de plenzende regen eten we tomatensoep en brood. De romige velouté en de liefde verwarmen ondanks het weer toch hart en inwendige mens. Er passeren ongeveer 50 gepensioneerde Kempische wandelaars en nadien kunnen we weer verder door de groene graslanden vol draaihekjes of Stiegelkes.

Het gure weer blijft een spelbreker, soms lopen de kleine waterlopen over de bruggetjes i.p.v. eronder, hilariteit en avontuur! Goed verzopen komen we uiteindelijk aan in hotel Tychon in Eynatten. We zijn volgens de vriendelijke uitbater de eerste gasten die de Venntrilogie lopen en bij hem overnachten. Hoe tof is dat. Een warme douche, aperitiefje, stevige maaltijd, zacht bed en het gezelschap doen wonderen.

Dag II Eynatten – Eupen

↔ 21,4 km ↑ 327 m ↓ 300 m

Na een stevig ontbijt gaan we terug op pad. Even is het op de tanden bijten om van het comfortabele warme hotel terug de kille regen in te stappen. We wandelen in het eerste deel vooral door groene weides met smalle poortjes en doorgangen. Als een leuk en onverwacht cadeautje komen we plots aan het Mölhren museum.

De Wortelclub heeft er de verlaten elektriciteitstoren in het dorp omgetoverd tot een museum. De toren is zo klein dat bezoekers het gebouw niet eens kunnen betreden, maar enkel door een klein raam kunnen kijken naar de verzameling oranje peen memorabilia. De exposities draaien zelfs als er op een knop bij het raam wordt gedrukt. Wat een grappig trail momentje. Gipfelglück komt in vele vormen als je op pad bent.

In Raeren stoppen we bij de lokale bakker voor nog een dampende koffie alvorens de neerslag terug te trotseren. We passeren het Kasteel van Raeren, eeuwenlang gekend om zijn aardewerk. Veel van het steengoed dat hier werd gemaakt stond op tafels van de de Europese vorstenhuizen.

Een ander landschap

Niet veel verder verandert het landschap spectaculair, we laten de open velden met hagen achter ons en trekken het loofbos vol kletterende beekjes in.

Zo bereiken we door het Osthertogenwald de stadsrand van Eupen. Er is nog een passage door enkeldiep modder en door een weide met paarden die ons verdwaasd aankijken. We kunnen er hartelijk om lachen. Na een stevige natte wandeldag nemen we onze intrek in het gezellige Sleepwood hotel in het centrum van de stad. De naburige Chinees vult onze magen… alweer een mooie dag.

De Hoge Venen

De Hoge Venen, één van de laatste stukken wildernis in België, is een prachtig ruig gebied vol historische paadjes, veengebieden en rivieren.

Officiele etappes:

• Eupen – Signal de Botrange (24,8 km)
• Signal de Botrange – Malmedy (19,7 km)

Dag III Eupen – Signaal van Botrange

↔ 25,0 km ↑ 618 m ↓ 215 m

Na een alweer copieus ontbijt in de hoofdstad van de Duitstalige Gemeenschap kunnen we weer op pad. In tegenstelling tot de laatste twee dagen is er een staalblauwe lucht en breken de eerste zonnestralen de koude temperaturen. Vandaag is de dag met de meeste hoogtemeters tot op het dak van ons Belgenlandje. De Helle onze begeleidende compagnon op de tocht.

Aan bivakzone Soor, die er verlaten bij ligt, steken we de rivier over en volgen we de Venn Trilogie stroomopwaarts. Gestaag stijgen we, meestal over een breed karrenspoor vol kikkerdril, tot we uiteindelijk aan de echte veengebieden aankomen. Sinds de laatste tocht dat we hier liepen is erg heel wat veranderd. Toen was het nog ploeteren door het veen, nu liggen er overal nieuwe knuppelpaden.

Wa ne coole kak is da?

Onderweg spotten we een handgrote zwarte drol met stugge haren in. We zetten meteen al onze communicatiekanalen in en contacteren natuurauteur Sarah Devos. Na nog een second opinion bij een boswachter is het klaar en duidelijk, we hebben een wolvendrol gespot. Hoe cool is dat!

Lange knuppelpaden leiden ons verder door het magnifieke turfland. Aan de Pont Anne-Marie Libert splitsen de GR en de Venn Trilogie. Een heel lang breed vlonderpad stuurt ons in de stralende zon richting Mont Rigi.

Het is er prachtig wandelen in het Fagne Wallonne. Als we aankomen aan Mont Rigi vlak bij de Botrange zijn we moe maar tevreden, alweer een mooie dag.

Dag VI Signaal van Botrange – Malmedy

↔ 24,0 km ↑ 457 m ↓781 m

We zijn vroeg op pad en dat heeft ook zijn voordelen. De zon komt prachtig op boven het weidse veenlandschap en de vele ijskristallen schitteren in de eerste zonnestralen.

Aan de Signal de Botrange zijn noeste bouwvakkers ondanks het vroege uur en bijtende koude al flink in de weer. Een obligaat fotomomentje op het trapje naast de taverne maakt dat we even letterlijk op het hoogste schavotje van België staan. Koffie zit er nog niet in, daarvoor zijn we te vroeg.

We trekken dan maar verder en dalen af naar de vallei van de Ghâster.

IJshaar

Als we door het dal van de Ghâster afzakken zien we overal plekken met ijshaar, een zeldzaam natuurlijk verschijnsel waarbij een haarachtige, wollige ijsstructuur ontstaat op dood en nat hout. Het in de schaduw badende dal ligt er vochtig bij en het is gezwind hoppen van eilandje naar eilandje tussen al het water.

Aan de negen meter hoge waterval van Bayehon ontmoeten we Nico en maken we een praatje. Katrien is koffiejuffrouw van dienst daalt af voor water. Een heerlijk bakje troost bij de cascade geeft weer wat extra kracht. Als we, na nog een fotoshoot à la Brook Shields, verder gaan stromen de eerste dagtoeristen van de dag toe in de blauwe lagune.

De laatste loodjes…

De spectaculaire diepe vallei van de Tros Mârets leidt ons in de richting van de Ferme Libert. De kilometers beginnen door te wegen en de steile klim langs de Ermitage Saint-Antoine om via de crêtes naar Malmedy te gaan zijn er even teveel aan. Moe ploffen we ons neer op een terrasje dat nog net in de flauwe lentezon baadt. Ons verblijf Room 40 ligt 100 meter verder maar die extra meters lijken we twee kreupelen. De comfortabele kamer en warme maaltijd verzacht de pijn al snel.

De Zuidelijke Venen

De Zuidelijke Venen geven met hun donkere bossen, imponerende kastelen en wilde ravijnen een avontuurlijk tintje aan deze Venntrilogie. Water is de leidraad. De kolkende Warche, het stuwmeer van Robertville om uiteindelijk uit te komen op het eindpunt bij de ‘Stadsee’ van Bütchenbach.

Officiele etappes:

• Malmedy – Robertville (13 km)
• Robertville – Bütgenbach (8,8 km)

Dag V Malmedy- Bütchenbach

↔ 24,3 km ↑ 906 m ↓ 646 m

Bij de lokale bakker die ook dienst doet als tea-room starten we de dag met een klein ontbijtje en en sterke bak troost. Het is nodig om iets later de snijdende koude terug te trotseren. Als we achter de Paulus en Quirinuskathedraal doorlopen beginnen we meteen aan een stevige kuitenbijter. De kruisweg gaat stevig omhoog en sluit af met een lange reeks trappen, zo van die treden die juist te ver uit elkaar liggen om vlot naar boven te geraken. We zitten duidelijk nog in de opwarmfase maar het is nu al een calvarietocht.

Alles is nog bevroren en schittert prachtig in de zon. Het lijkt wel dat de kruisweg stap voor stap naar een hemelse verlossing leidt. Het is slechts een korte zinsverbijstering want nadien blijft het gewoon stevig stijgen in de richting van de 38 meter hoge (en nog eens 26 meter ondergrondse) watertoren van Chôdes.

Onderweg lopen we langs een stevige waterpijp die de watertoren met het stuwmeer van Robertville verbinden en zien we eindelijk het eerste wild. Een vinnig hertje schiet plots door het bos en onder de massieve leiding door waarna het even snel terug verdwijnt.

Burcht Reinhardstein

In de vallei van de Warche kronkelen we hoog boven de rivier in de richting van Burcht Reinhardstein. Wil je het kasteel bezoeken moet je even een ommetje maken, de Venn Trilogie loopt langs de andere kant van de Warche.

In 1965, ontdekt ene professor Overloop bijna bij toeval de ruïnes en volgens zijn eigen zeggen was het: “liefde op het eerste gezicht”. In minder dan 18 maanden en met hulp van enthousiaste en geestdriftige helpers en lokale ambachtslieden, herrees Reinhardstein weer overeind.

We klimmen door en aan het stuw van Robertville staat op de kleine parking een barak die dienst doet als taverne. We bestellen er een bordje met hapjes en twee stevige lokale biertjes waarna we verpozen er in de zon.

Met wat flanellen benen vatten we nadien de tocht terug aan, we volgen lange tijd het stuwmeer van Robertville, gebouwd tussen 1925 en 1929.

Op het veen van Outrewarche zijn gemeentearbeiders nog volop bezig om de houten knuppelpaden aan te leggen. Zo zal de trail deze zomer (2023) in volle glorie kan openen. Even moeten we spoor lopen omdat we de omleiding niet volgen. De vallei staat weer vol narcissen, prachtig! Een klein stukje Vennbahn leidt ons naar de spreekwoordelijke laatste loodjes.

In een wei naast ons springen twee hertjes gracieus tot over de heuvelkam. Ook wij gaan de heuvelrug over langs een kleine kruisweg om uiteindelijk aan te komen in Bütgenbach. Lang blijven we er niet want we zijn net op tijd om de bus terug naar Eupen te nemen.

Kaart Venntrilogie

GPX Venntrilogie

Venntrilogie praktisch

Vervoer naar de Venntrilogie trail

Openbaar vervoer

De Venntrilogie vergt wat planning qua openbaar vervoer. Vertrek je in Kelmis aan het drielandenpunt zijn er een paar opties.

• Neem de trein naar Eupen en dan met bus 396 naar “Gemmenich Frontière”. Van daaruit is het nog 1,6 kilometer wandelen naar het beginpunt van de Venntrilogie.
• Neem de trein of Flixbus naar Aken en daar met bus 55, 35, 25 of 25E naar Vaals. Van daar nog 2 km naar het startpunt op het Drielandenpunt. Te voet van Aken naar het Drielandenpunt door het Preuswald is het ongeveer 6 km stappen. Je kan de GR 128 volgen.

Vertrek je in Bütchenbach neem je de trein naar Eupen en dan bus E23 naar het het Duitstalige dorpje. Om terug te keren als Bütchenbach je eindpunt is neem je dezelfde bus richting Eupen om daar met de trein verder te reizen.

Uurregelingen van de NMBS, Deutsche Bahn, NS, TEC en Flixbus vind je op de gelinkte websites.

Georganiseerd liften

Sinds 2018 bestaat er een burgerinitiatief in de Oostkantons en is er een autodeelbank in werking. Door burgers voor burgers, gewoon gratis van A naar B, omdat het kan. Er is geen verplichting, er zijn geen voorwaarden en er zijn geen kosten. Je komt de leuke blauwe bordjes met het gekende lift-handje onderweg regelmatig tegen. Meer info vind je op de website van de ‘Mitfahrbank‘ (Enkel in Duits);

Auto

Rij je met de auto naar Bütchenbach neem je daar bus E23 naar Eupen en van daar uit verder de trein naar Aken of de bus Gemmenich Frontière.

Wij zelf lieten de auto achter op de (voorlopig nog) gratis parking aan het station in Eupen. Vandaar namen we de bus naar Gemmenich Frontière (ongeveer 40 min.). Om terug te keren namen we bus E23 in Bütchenbach terug naar Eupen (ongeveer 45 min.).

Bewegwijzering op de Venntrilogie

De Venntrilogie heeft sterke ambities en zou op termijn graag het label van Leading Quality Trail of Europe krijgen zoals we dit kennen van bv. de Lee Trail, Müllerthal,… De trail gaat pas officieel open in de zomer van 2023. In de praktijk was de route toen wij ze deden al prima in orde. Met de GPX als back-up is de trail al heel makkelijk te lopen.

Het Venntrilogie-logo staat op rechthoekige bordjes met daarbij een pijl die de richting aangeeft. Soms vind je op die bordjes ook extra informatie zoals de totale afgelegde afstand, dichtstbijzijnde dorpen, bevoorrading of overnachtingsplaatsen. Voor de drie verschillende delen van de trilogie heeft de achtergrond van de bordjes een andere kleur. Voor de Noordelijke Venen vanaf het drielandenpunt is dat groen, de Hoge Venen is lichtbruin, gevolgd door blauw voor de Zuidelijke Venen. De verschillende kleuren weerspiegelen de overheersende kleur van de natuur op dat deel van de Venntrilogie.

Op bomen e.d. kan je ook het wit geverfde logo terug vinden.

Topografische gids Venntrilogie

De officiële wandelgids van de Venntrilogie is beschikbaar als gratis download.

Buiten de beschrijving van de route kom je in de gids ook heel wat geschiedkundige- en andere informatie te weten over de streek.

Je kan eventueel ook een papieren exemplaar ophalen bij één van de toeristische informatiepunten in de Oostkantons zelf. 

Bevoorrading op de Venntrilogie

Op de Noordelijke Venen is bevoorrading niet echt een probleem, ook zijn er regelmatig horeca gelegenheden. Na Eupen, de poort naar de Hoge Venen, kom je tot op de Botrange (taverne) niets meer tegen. Ook nadien tot in Malmedy moet je niks meer verwachten. In Malmedy kan je je terug bevoorraden voor het laatste stuk op de Zuidelijke Venen.

Overnachten op de Venntrilogie

De officiële trail is ingedeeld in zes etappes die toe laten om na elke dagstapper te overnachten in hotels of B’nB’s. Een echt Venntrilogie arrangement kwam ik nog niet tegen maar het is prima mogelijk zelf de hotels te boeken.

• Drielandenpunt – Eynatten (24 km)
• Eynatten – Eupen (18,9 km)
• Eupen – Signal de Botrange (24,8 km)
• Signal de Botrange – Malmedy (19,7 km)
• Malmedy – Robertville (13 km)
• Robertville – Bütgenbach (8,8 km)

^* Hoewel wij hier en daar wel wat van de trail afweken (2 km aanlooproute + 2 km ommetje in Eupen naar de winkel) klokte onze Garmin toch op beduidend wat meer kilometers af en kwamen we aan 121 km in totaal i.p.v. de 109 km. Geen idee of het aan ons toestel ligt of de route, we horen graag in de comments wat jullie bevindingen zijn.

Kamperen/bivakkeren

Voor wie graag met de tent reist is het een beetje zoeken. Welcome to my Garden of Bivac Chez Moi kunnen een oplossing zijn. Er liggen ook een paar campings in de buurt van de route.

Zeker op de Hoge Venen en dicht bij de trail is er weinig te vinden en ben je soms aangewezen op wildkamperen. Wees jezelf er van bewust dat dit illegaal is en hou je aan de wandelcode. Er ligt één bivakzone op de route, die van Soor, maar deze ligt redelijk dicht achter Eupen. Reservering is er verplicht en de boswachter controleert er op overtreding op het regelement.

Je kan ook opteren om de bus heen en de dag nadien terug te nemen naar Eupen.

Alternatieve etappes met enkel de tent:

1. Drielandenpunt – Eynatten: Er is (voorlopig) één overnachtingsplaats via Welcome to my Garden (François gaat het druk krijgen :-D)
2. Eynatten – Bivakzone Soor (verplicht reserveren)
3. Bivakzone Soor – Botrange
   • Bus 394 of E23 terug naar Eupen Croix Noir >stappen naar Bivakzone Soor (reserveren)
   • Bus 394 of E23 naar Eupen Haas > stappen naar Camping Hertogenwald
4. ‘s Ochtends bus terug naar Botrange – Camping bij Bevercé
5. Camping bij Bevercé – Bütgenbach

Weer

Venntrilogie WEER DEZE WEEK

Leading quality trail

In september 2023 kreeg de pas officieel geopende trail het Leading Quality Trails – Best of Europe certificaat. Leading Quality Trails zijn de volgens hun normen beste wandelroutes in Europa, omdat ze zijn gecertificeerd volgens de hoge standaard van ERA.

De normen en certificering zorgen voor mooie wandelervaringen in prachtige natuur, op goed gemarkeerde routes, gemakkelijk toegankelijk, goede logistiek, onderhouden websites en bagagevervoer.

Venntrilogie conclusie

Wij vonden de Venntrilogie een zeer mooie trail. Je wandelt door verschillende landschapsvormen en langs historische paden en erfgoed. Dat maakt de tocht heel afwisselend. De route kiest zoveel mogelijk onverharde paden en is goed in dat opzet geslaagd. Stukken verharde weg zijn in ons land moeilijk te vermijden als je een tocht van 109 kilometers maakt maar werden tot een minimum beperkt. Hier en daar een horecagelegenheid om te verpozen vonden wij top.

De trilogie loopt heel veel parallel met de Grote Routepaden maar maakt hier en daar ook andere (en volgens ons betere) keuzes. Soms is het nodig om even van de trail af te gaan voor een nabijgelegen bezienswaardigheid zoals bv. Burcht Reinhardstein.

Ondanks dat we in België blijven is het wel een pittige tocht met soms lange etappes en veel hoogtemeters, een goede fysieke paraatheid is zeker een must. Vergeet bij regenachtig weer zeker geen degelijk schoeisel en regenkledij want het kan soms flink modderig zijn op het pad.

We kunnen besluiten dat deze nieuwe trail een absolute meerwaarde is een een aanrader om te doen.

Links

• Volg ons op Facebook, Instagram, Mastodon en Twitter
• Deze Venntrilogie sluit naadloos aan op de GR 128 of Dutch Mountain Trail
• GR 56 Hoge Venen
• Peak Beer trail Hoge Venen

Foto’s