San Gimignano

Via Francigena Toscane – Vele vervlogen, zomerse vakanties in het prachtige Toscane deden mij naar meer verlangen. Op hike wanneer de grote massa verdwenen is, de goedkoop belegde foccacia’s voor toeristen plaats hebben gemaakt voor stevige Toscaanse herfstmaaltijden, de brandende zon ingeruild wordt voor dreigende wolken en prachtige herfstkleuren en de zalige bende vrienden afgelost wordt door mijn al even zalig lief. Benieuwd wat dat gaat geven!

Op vijf dagen wandelen we dit Toscaanse deel van de pelgrimstocht, van San Miniato naar Siena, in de voetsporen van de middeleeuwse bedevaarders.

Vijfdaagse op de Via Francigena in Toscane

Via Francigena Toscane  91.81 km  2191 m  2015 m

Via Francigena

Dag I San Miniato – Gambassi Terme

 25,00 km  660 m  477 m

Via Francigena

Na een witschuimende cappuccino en een mierzoete koek zetten we in de schaduw van de 13de-eeuwse Rocca di Federico II-toren onze eerste stappen op dit stuk Toscaanse Via Francigena. Nog maar net vertrokken en Katrien voelt al nattigheid, letterlijk.

Het drinkslangetje van haar waterzak is losgekomen met een stevige lek aan de binnenkant van de rugzak tot gevolg. Na wat wapperen met kledingstukken in de flauwe ochtendzon, het nodige gefoeter en in -en uitladen kunnen we terug verder. Het wordt dus zo’n dag….

We verlaten onder schel klokkengelui het fraaie stadje vol gebedshuizen en paleizen. De eerste 5 kilometer gaat over een lokale, verharde weg. Een beetje een tegenvallend begin, al maakt het zicht op San Miniato en de besneeuwde Apennijnse toppen wel wat goed. De natte rugzak valt tegen en de bezorgdheid over de komende nacht onder de tarp in combinatie met kou, maken dat Katrien weinig van zeggen is. Ik kan alleen maar hopen dat ‘mijn spraakwaterval’ snel terug te voorschijn komt.

Uiteindelijk draait, aan een rust- en waterpunt met banken, de pelgrimsweg naar rechts en komen we op een breed karrenspoor. We lopen nu door de typische postkaart landschappen van Toscane. In plaats van zomerse goudgele graanvelden struinen we nu door een prachtig vochtig en levendig groen herfstlandschap. Het gaat langs felgekleurde wijngaarden, oude olijfbomen en met hoge cipressen afgebakende boerderijen in okerkleuren. Het maakt de mindere start van de dag helemaal goed.

San MIniato

Helaas is de euforie van korte duur want zoals ik al schreef, het werd ‘zo’n’ dag. De kleiachtige ondergrond is verraderlijk glad en Katrien maakt een uitschuiver en valt, lap… de hele rechterkant onder de modder. Gelukkig blijft het enkel daarbij.

Nacht in La Rocca

We tekenden een alternatieve route uit voor de laatste kilometers maar missen alsnog de afslag. Een beetje balen want dit betekent enkele kilometers stijgen naar Gambassi Terme langs een drukke baan. Terwijl auto’s en zelfs bussen ons tegen een rotvaart voorbij scheuren malen we de laatste kilometers af.

Na 25 kilometers komen we aan in Gambassi Terme, bekend vanwege zijn thermische baden. Het kleine dorpje kan ons charmeren. Mooie straatjes en pleintjes, Italië zoals we het kennen uit de films.

In een schimmig maar heerlijk dorpscafé zetten we ons en bestellen er prompt bier, wijn en heel veel chips. Het plan om nog even door te stappen laten we al snel varen en we boeken een hotelletje ‘La Rocca‘ in de buurt.

Het moet al enkele decennia geleden zijn dat ik nog een nacht in de gelijknamige danstempel La Rocca doorbracht. Hier geen op boxen dansende travestieten maar een typisch Toscaans vertrek met een badkamer die als een brug over het steegje ligt. ‘A bathroom with a view’. Na een stevige maaltijd in een typisch Italiaanse trattoria kruipen we onder de lakens in de kille kamer met hemelbed.

Wat is de Via Francigena?

De Via Francigena is een oude weg en pelgrimsroute die loopt van de kathedraalstad Canterbury in Engeland, door Frankrijk en Zwitserland, naar Rome en vervolgens naar Apulië, Italië, waar inschepingshavens waren voor het Heilige Land. Het stond in Italië bekend als de “Via Francigena”.

De huidige trial is bekend dankzij Sigericus, aartsbisschop van Canterbury in de 10e eeuw. De Angelsaksische prelaat maakte een reis naar Rome om zijn pallium* te ontvangen van paus Johannes XVI. Met het dagboek dat hij nadien schreef legde hij de basis voor de Via Francigena,

* Het pallium is een katholiek liturgisch ornament dat getuigt van zijn waardigheid als primaat of de eerste bisschop van Engeland.

Via Francigena

Dag II Gambassi Terme – San Gimignano

 14.84 km  442 m  448 m

Zoals steeds zijn we vroeg uit de veren, ook al hebben we vandaag niet echt veel kilometers te doen. Na een kort stukje baan komen we op een mooie steenslagweg met sublieme panorama’s. Na een tijdje passeren we het heiligdom van Maria Santissima Madre della Divina Provvidenza, een hele mond vol voor… een kerk, maar dan wel eentje met het predikaat Heiligdom.

Onder het gebedshuis is een crypte met plaasteren beelden. Op de stenen trap er naartoe dollen we nog wat met Jozef en Maria. In het diocesane heiligdom zelf treffen we een fresco van de Maagd die het Kind borstvoeding geeft. Mooi, mooi, mooi…

In de hele legende rond de plaats speelt een zekere Bartolomea de hoofdrol, den andere Bartelomé krijgt naar zijn voeten van zijn ega omdat hij de Heilige plaats is zijn shortje heeft betreden… snel maken we ons de uit de voeten voor we van heiligschennis beticht worden.

San Gimignano, ‘Manhattan van de middeleeuwen’

Rustig kuieren we verder. In de verte zien we de torens van San Gimignano opduiken. Iets voorbij stilte-abdij, Monestare di Bose, moeten we terug de baan op. We hadden de aanloop naar het mooie San Gimignano iets idyllischer voorgesteld. Na een paar saaie kilometers komen we aan de stadspoort van de middeleeuwse vesting.

Via Francigena Toscane

Meteen duiken we als uitgehongerde leeuwen een eetgelegenheid binnen voor wat heerlijke belegde foccacia’s en een glas lokale wijn. Ik ontdek er dat sommige Italiaanse toiletten met een handleiding zouden moeten komen om accidentjes te vermijden. Het gênante moment besparen we de lezers.

We nemen onze intrek in het warme, naar vanille-ruikende en mooie hotel La Locanda di Quercecchio, waarna we op ons gemak de mooie stad verkennen, aperitieven en gaan eten (in een restaurant dat wel heel gierig is met hun anders heerlijk krokant varkensgebraad). We genieten van een warme kamer, een zacht bed en elkaar want morgen zal het niet van dattum zijn.

Via Francigena

Dag III San Gimignano – Acquavita

 21.25 km  421 m 548 m

Na de verplichte ochtendkoffie en met citroen geparfumeerde zoetigheid met zicht op een varkenskop verlaten we de stad letterlijk langs de grote poort. Regelmatig kijken we achterom in bewondering voor de stad met z’n rijke geschiedenis en 14 torens (of waren het er nu maar tien? We bleven tellen).

Eens boven de heuvel dalen we terug flink af en bevinden ons meteen in een ander landschap dan de laatste dagen. Meer bos, oude kleurrijke eiken, riviertjes, eenzame Toscaanse villa’s… de stilte is zalig en de natuur prachtig….

Bij een splitsing waar je kan kiezen tussen twee varianten maken we de keuze voor de route langs Colle val d’Elsa. Achteraf gezien een vergissing. (Hoewel de bovenstad van Colle val d’Elsa heel mooi is gaat deze variant voor een groot deel over drukke asfaltwegen)

Langs een drukke weg stoppen we even aan een schoolmarktje waar vilt, houtwerk, biologisch eten verkocht wordt … en maken we nog een praatje met één van de marktkramers.

Als we de oude stad bereiken zitten onze blazen vol, té vol. Katrien wil nog stoppen aan een ongezellige bar maar koppige Barry (moh echt?) denkt dat er ‘iets’ verder wel een beter alternatief is. Gevolg, in een rotvaart door de prachtige bovenstad om beneden in een koffiebar eindelijk verlossing te vinden. Exit stadsbezichtiging.

Via Francigena Toscane

Knallen maar

Na de deugddoende ‘aflaat’ maken we van de gelegenheid gebruik om terug bij te tanken. Op een zonnig terras aanschouwen we op het plein een kerstmarkt waar niemand interesse in lijkt te hebben.

Na wat inkopen in de plaatselijke supermarkt marcheren we verder langs een drukke provinciebaan. Gelukkig kunnen we het laatste stuk van de dag toch nog genieten van de natuur en ondergaande zon. In een wei naast de Via Francigena besluiten we om te bivakkeren, naast een jachtplatform. Eerste uitdaging van de avond: de tarp opzetten zonder piketten, die iemand vergeten was. Gelukkig is er stevig hout genoeg. Héhé.

We zijn nog maar net de tarp aan het opstellen en hout aan het sprokkelen of er stopt een witte jeep. Niet veel later staat er een noeste jager op een tiental meters van ons. Hij richt meteen ostentatief zijn tweeloop naar de hemel waarna er twee kort opeenvolgende harde knallen weerklinken. Vol ongeloof staan we aan de grond genageld terwijl de Italiaanse macho achteloos terug de auto inkruipt en vertrekt. Katrien is er niet helemaal gerust in maar een knisperend vuurtje, zoute nootjes, geurende kaas, salami, tomaatjes en een glas goedkope wijn laten de onrust snel verdwijnen voor we onder het dons kruipen.

We hangen nog ergens tussen indutten en diepe slaap als we plotseling van een enorm gekrijs/ geknor/ ikweetnietwathetwas/… abrupt uit onze slaap gerukt worden. Een ijverig everzwijn of everzwijnen zet(ten) de wei op stelten… onder de tarp is het even muisstil. Als het beestige geluid afneemt, kunnen we verder de koude nacht in in de hoop dat we geen extra bezoekjes van jagers of beesten krijgen.

? Dit dus! ?
Via Francigena

Dag IV Acquavita – La Villa

 18.68 km 384 m 335 m

We zijn vroeg wakker, poken het vuur even terug op en drinken koffie met room. Blijkbaar was het brick verse melk, dat we dachten gekocht te hebben, een bus vette room. Na granola met room (bommetje) kunnen we terug op pad. De zon schijnt al prachtig maar we kunnen wolkjes blazen dus het is koud. In het kleine burchtstadje Strove drinken we nog een koffie, kletsen we water in ons gezicht om wakker te worden en stappen dan verder naar de burcht van Monteriggioni.

Via Francigena Toscane

Na een klim tussen wijngaarden en olijfbomen komen we aan in het omwalde stadje. Het is mooi maar toeristisch, koffie- en wijnprijzen gaan plots door het dak en een bestelde ‘pane formaggio’ blijkt precies te zijn wat je bestelt; een klein stukje brood met een schelletje kaas op. Als je ook nog moet betalen om op de stadswalling te wandelen trekken we al snel verder.

Over brede witte grindpaden door eikenbossen stappen we verder, onderweg maken we nog een praatje met enkele mannen die bospaddestoelen aan het plukken zijn. Als we rusten in de stralende zon kijken we op de GSM even naar de Rode Duivels die roemloos onderuit gaan tegen Marokko.

De aangeduide pelgrimsbar iets verderop is gesloten, dju. We gaan nog even door en zetten onze tarp op in een naar munt ruikende weide. We voelen al snel dat het een koude nacht zal worden en foerageren genoeg hout voor een deftig vuur.

Na wat dampende verse muntthee verlaten we met tegenzin het warme kampvuur en kruipen in onze ondertussen met rijm bedekte slaapzakken.

Via Francigena

Dag V La Villa – Siena

 14.04 km  284 m 207 m

Via Francigena Toscane

De nacht was bijzonder koud, het ijs staat dik op onze tarp, quilt en slaapzak. Snel blazen we het vuur terug aan en genieten van een prachtige morgen en zonsopgang.

Eens op pad zien we een everzwijn dat even snel weg is als het kwam. Iets verderop verraden nog wat hertjes zich door hun witte staartjes die door de velden huppelen. Stilzwijgend wandelen we verder, elke in onze eigen gedachten verzonken.

Als we dichter bij het stad komen neemt de schoonheid van de route af en de pijn aan mijn voet toe. Tot we aan de stadspoort van de oude stad van Siena komen tenminste. De studentenstad leeft, is bijzonder goed onderhouden en ademt geschiedenis. We stoppen voor een lekkere pasta all’amatriciana met wangspek voor we ons naar ons hotel begeven. De warmte komt ons tegemoet als we door de voordeur stappen en doet onze koude wangen blozen. De natte spullen worden open gehangen, de vuile kledij verruild voor proper goed en droogvoer wordt ingewisseld voor pizza, pasta en een goei glas wijn. Een hike, lekker eten, liefste vriendin, voetbal…. wat wil mijn Caers-hartje nog meer!

Kaart Via Francigena Toscane

Dit is de route zoals wij hem liepen. Ik zou aanraden om de laatste kilometers voor Gambassi Terme een alternatief te zoeken op de kaart en voor Colle van d’Elsa te kiezen voor de variant door de natuur (rood op het infobord).

Via Francigena Toscane GPX

Via Francigena Toscane Praktisch

Vervoer

Vliegtuig

De dichtstbijzijnde internationale luchthavens zijn deze van Pisa en Firenze. Wij vlogen zelf naar Pisa (Charleroi Airport) en namen de trein van uit de luchthaven (overstappen in Pisa) naar San Miniato. Wil je een etappe extra wandelen kan je bv. ook naar Lucca sporen. Van uit de luchthaven van Firenze heb je iets meer puzzelwerk met treinen en bussen maar geraak je er ook natuurlijk.

Pisamover
pisamover

Van uit de luchthaven van Pisa rijdt er een automatische shuttle op rails, de Pisamover. De pendeldienst verbindt de luchthaven met het treinstation Pisa Centrale.

De afstand bedraagt niet veel meer dan een kilometer en is dus ook te voet te doen.

Trein

Wil je duurzaam reizen met het openbaar vervoer van uit België of Nederland naar Toscane kan dit mits enkele overstappen. Je bent wel even onderweg en spijtig genoeg is duurzaam niet meteen een synoniem voor goedkoper. Meer info over mogelijke routes vind je op deze website.

Zoals gezegd namen we van uit Pisa de trein richting het startpunt, ook op het einde van deze tocht kan je makkelijk met de trein terug naar Pisa (overstappen in Empoli). Het treinstation van Siena ligt in de benedenstad, ongeveer twee kilometers stappen van de Piazza del Campo.

Er zijn ook rechtstreekse treinen en bussen (Flixbus of Itabus) naar Firenze. Bezoek de website van Trenitalia voor de exacte uurregelingen.

Auto

Met de auto naar Toscane kan natuurlijk ook, reken op een rit van ten minste 12 uur via de kortste route. Je moet de Alpen over of door één van de lange tunnels. Op de Italiaanse autostrades betaal je op bepaalde punten (vooral rond Milaan) tol.

Bevoorrading

Je komt op dit stuk van de Via Francigena in Toscane regelmatig op plaatsen waar je je kan (her)bevoorraden. Ook zijn er horeca gelegenheden. San Miniato, Gambassi Terme, San Gimignano, Monteriggioni, Colle di Val d’Elsa, Siena,… liggen allemaal op de route.

Geniet er van de heerlijke Italiaanse keuken en de streekspecialiteiten zoals de witte en zwarte truffel, Bistecca (een absoluut feestmaal voor de carnivoren onder ons), wildgerechten,… En de Toscaanse Mangiafagioli of ‘bonen eters’ zijn natuurlijk meester in het bereiden van boongerechten.

Voor de avonturiers is er Trippa en Zampa. Koeienmaag en – pens. Niet voor mensen met een zwakke maag. Overgiet dit alles met een lekkere Chianti of Brunello en leef als God in Italië.

Water

Buiten de reguliere winkels en horeca gelegenheden die je tegenkomt op de Via Francigena kan je op verschillende plaatsen langs de route ook drinkwaterkranen vinden die speciaal voorzien zijn voor de pelgrims.

Op elke etappe zijn er zo wel meerdere punten waar je water kan bijtanken of je even te verfrissen. Water vinden is dus geen probleem.

Overnachten

Wij deden deze vijfdaagse in een combinatie van slapen onder de tarp en een hotelovernachting in San Miniato, Gambassi Terme en San Gimignano. De trail is een pelgrimsroute dus ook afgestemd op wandelaars. Met een beetje planning kan je elke nacht doorbrengen in een hotel, B&B,… Neem je tijd voor deze tocht en geniet van de prachtige Italiaanse stadjes.

 

Voor wie wil kamperen is er onderweg niet zoveel voorzien en je bent dus aangewezen op wildkamperen. Respecteer steeds de wandelcode en Leave No Trace!

Via Francigena Toscane
Een mooie maar bijzonder koude morgen onder de tarp

Bewegwijzering op de Via Francigena Toscane

Via Francigena Toscane

De bewegwijzering op dit stuk van de pelgrimstocht is van prima kwaliteit, soms lijkt het wel of er verschillende teams aan het werk zijn geweest en staan er zelfs meerdere pijlen op één plaats. Er is ook niet echt een eenduidige signalisatie. Er worden verschillende tekens, pijlen en formaten door elkaar gebruikt maar het is wel steeds duidelijk.

Zoals veel pelgrimswegen loopt ook deze niet altijd over de mooiste stukken maar is er dikwijls rekening gehouden met de afstanden tussen dorpjes. Dit resulteert soms in langere stukken verharde weg. Waar mogelijk zijn we even van de route afgeweken om meer over onverharde paden of single tracks te lopen.

Ons advies:bekijk de route op voorhand even en doe wat aanpassingen waar mogelijk. Kies voor Colle van d’Elsa voor de rode route, de oranje variant vonden wij tegenvallen.

Topografische gids Via Francigena

Cicerone press heeft uitstekende gidsen van de hele Via Francigena tussen Canterbury en Rome.

Het Toscaanse deel staat beschreven in deel III, ‘Walking the Via Francigena Pilgrim Route – Part 3’. De gids beschrijft de laatste 400 km tussen Lucca en Rome.

Er is ook een officiële gids van dit stuk maar enkel in het Italiaans te verkrijgen. De gids van de gehele Italiaanse route is wel in het Engels verkrijgbaar maar misschien een beetje veel als je enkel een korter stuk wandelt.

Wandelkaart Via Francigena Toscane

Er is een kaart van dit lokale deel van de tocht. Met 1:50 000 is de kaart wel niet de meest gedetailleerde.

Toch is het gemakkelijk alle wegen, bebouwde gebieden, natuurlijke elementen, padennetwerk,… duidelijk te vinden op de landkaart. Gek genoeg is het noorden op deze map niet bovenaan.

App

Er is een officiële app van de Via Francigena, die bovendien helemaal gratis is.

De app voor iPhone en Android maakt GPS-navigatie mogelijk langs de hele Via Francigena-route, van Canterbury tot Rome, meer dan 2200 km verdeeld over 104 etappes.

De kaarten en gedetailleerde beschrijvingen kunnen vooraf worden gedownload naar de smartphone zodat deze ook zonder internetverbinding vlot werken.

Weer op de Via Francigena Toscane

Via Francigena Toscane WEER

Links

Leestip

Conclusie

Dit deel van de Via Francigena had erg mooie stukken, spijtig genoeg waren er ook delen bij die ons niet konden bekoren. Met wat puzzelwerk zijn er voor sommige van die stukken wel alternatieven te vinden. Voor wie houdt van cultuur, geschiedenis, lekker eten, aangenaam weer in voor en najaar,… is dit een mooie trail om te bewandelen.

Foto’s

Vragen en opmerkingen

Heb je vragen of opmerkingen… onderaan deze pagina kan je reageren op dit artikel.

Geschreven door

caersbart

Hey, welkom op caersbart.be, dit is een persoonlijke webblog om mijn ervaringen te delen en mensen te inspireren. Heb je vragen... shoot! Je kan je me contacteren via info_at_caersbart.be, of via messenger op ons Facebook page fb.com/caersbart.be
© caersbart.be