Welke slaapzak kies je voor je hike? – Complete gids

Temperatuurclassificatie

Ga je een slaapzak kopen kijk dan naar de comforttemperatuur die wordt aangegeven op de stuffzak, de online specificaties of het etiket van de slaapzak. De comforttemperatuur geeft een indicatie van de laagste temperatuur waarin je comfortabel in de zak kunt slapen.

Meestal vind je ook een limiettemperatuur en extreme temperatuur.

De limiet temperatuur geeft aan wat de ondergrens is om nog ietswat met comfort de nacht te kunnen doorbrengen.

De extreme temperatuur is eigenlijk een indicatie dat je een tijdje kan overleven zonder risico op doodvriezen of hypothermie.

Mijn advies, kijk enkel naar de comforttemperatuur en tel er liefst nog een paar graadjes bij. Verwacht je temperaturen van bv. -10° c, kies dan een winterslaapzak met comfort -15°c. Ga nooit uit van de limiet- of extreme temperaturen. Kijk dit ook goed na als je een slaapzak koopt want dikwijls durft men adverteren met deze temperaturen, iets wat eigenlijk een schande is.

Testmethode EN 13537

Comfort: de temperatuur waarbij een gemiddelde vrouw van 60 kg 8 uur languit kan slapen en het net niet koud heeft. Getest met één laag thermisch ondergoed, muts en de slaapzak volledig dicht geritst en aangetrokken.

Limiet temperatuur: de temperatuur waarbij een gemiddelde man van 80 kg 8 uur in
foetushouding slaapt en het net niet koud heeft. Getest met één laag thermisch ondergoed, muts en de slaapzak volledig dicht geritst en aangetrokken.

Extreme temperatuur: de temperatuur waarbij een gemiddelde vrouw van 60 kg zes uur lang kan overleven zonder risico op doodvriezen of hypothermie.

Tegenwoordig gebruikt men ook de moderne ISO testmethode.

Externe factoren zoals luchtvochtigheid, vermoeidheid, soort slaapmat waar je op ligt en of je iets gegeten hebt kunnen je ‘warmtegevoel’ beïnvloeden. Technische gegeven zijn ook maar wat ze zijn. Sommige mensen hebben het snel koud terwijl andere het vlug warm hebben. Ga uit van je persoonlijke kennis van je lichaam en probeer daar op te anticiperen bij de keuze van je slaapzak.

In grote lijnen zijn er dus twee soorten slaapzakken die zich kenmerken door hun isolatie. Deze die gevuld zijn met dons en deze die gevuld zijn met synthetisch materiaal. Elk heeft zijn voor- en nadelen.

Dons slaapzakken

Donsslaapzakken zijn gemiddeld duurder dan de synthetische tegenhangers. Bij hikers vooral populair omwille van het gewicht en de samendrukbaarheid. Bovendien is donsvulling duurzamer dan een synthetische vulling, wat betekent dat het gedurende een langere periode (tientallen jaren, indien goed verzorgd) een constanter niveau van warmte vasthoudt.

Vulkracht of CUIN

Niet elke donsslaapzak is hetzelfde en dat reflecteert zich ook dikwijls in de prijs. Waar je bij de aankoop van een donsslaapzak (of een ander donsproduct zoals een donsjas) moet op letten is de ‘Vulkracht’ of CUIN waarde.

‘Fill power’ is een specificatie die de kwaliteit van dons aangeeft, een hoger getal geeft aan dat dons meer kwaliteit heeft om meer warmte te genereren voor zijn gewicht. De duurste donzen slaapzakken, die bedoeld zijn voor extreme kou of ultralichte hikings, hebben de hoogste vulkracht. Topproducten hebben een vulkracht van 800 CUIN of zelfs meer, goedkopere zakken gaan naar 650 CUIN of minder

Vulkracht of CUIN (cubic inch per ounce) is een getal dat de relatieve kwaliteit van dons aangeeft. Het resultaat komt van laboratoriumtesten die meten hoeveel kubieke centimeter loft een bepaald gewicht van die donsvulling produceert. Hogere vulkrachtgetallen duiden op een grotere loft en isolatie-efficiëntie.

Het is belangrijk op te merken dat de vulkracht van dons je niet vertelt hoe warm een slaapzak zal zijn, omdat te veel andere factoren de warmte beïnvloeden, inclusief hoeveel van die donsvulling in de slaapzak zit. Een zak met meer minderwaardig dons kan bv. even warm zijn maar meer wegen.

Veren versus dons

Je ziet wel eens een verhouding veren versus dons vermeld staan bij de specificaties van je dons slaapzak (bv. 70/30, 80/20 of 90/10). Dons wordt gemaakt van eenden- of ganzenveren, het is het zachte, pluizige spul onder de veren. Het bevindt zich net onder deze beschermende laag – meestal op de buik van een vogel.

Het eerste cijfer staat voor het percentage dons en het tweede cijfer voor het percentage veren. Over het algemeen betekent een hoger eerste nummer een product van hogere kwaliteit (en duurder). Dons is een veel betere isolator dan veren en heeft het daarom de voorkeur in goede slaapzakken. Een slaapzak met een bv 700 CUIN met een verhouding van 80/20 dons tot veren is warmer dan een slaapzak met een vulling van 700 CUIN vulling met een verhouding van 70/30.

Hydro-dons

tegenwoordig tovert men graag met ‘hydro-resistant’ dons, dons met een waterafstotende werking. Dons en vocht zijn dan ook gezworen vijanden, een natte donsslaapzak zal zijn isolatiewaarde grotendeels of zelfs helemaal verliezen en dat kan op je tocht een in het beste geval een tegenvaller zijn maar in het slechtste geval levensbedreigend zijn.

Het zogenaamde waterafstotende dons heeft wel zijn limieten (die vrij snel bereikt zijn), probeer dus steeds je slaapzak zo droog mogelijk te houden.

Synthetische slaapzakken

Naast slaapzakken gevuld met dierlijk dons bestaan er dus ook slaapzakken die als isolatie synthetisch materiaal hebben. De betere slaapzakken halen solide resultaten qua warmte aan een betaalbare prijs. Synthetische slaapzakken zijn bovendien veel beter bestemd voor tochten met een hoge luchtvochtigheid.

Dikwijls zijn de slaapzakken wel zwaarder en minder compact waardoor veel hikers kiezen voor de dons variant. Ook bij synthetische slaapzakken is het belangrijk om te kijken naar de ISO/EN-classificaties qua comforttemperatuur zoals hierboven reeds aangegeven.

Hybride slaapzakken

Er bestaan ook nog hybride slaapzakken die een combinatie hebben van dons en synthetisch materiaal als vulling hebben. Dit komt echter minder voor.

Gewicht is steeds een factor om rekening mee te houden zonder je eigen comfort en veiligheid uit het oog te verliezen. Wat de slaapzakken betreft zijn er verschillende factoren die het gewicht bepalen.

Isolatie

Ongeacht het soort slaapzak, hoe meer isolatiemateriaal er in zit hoe hoger het gewicht zal zijn. Een zomerslaapzak kan een paar honderd gram wegen, een slaapzak die temperaturen ver onder de nul graden moet aankunnen zal beduidend zwaarder zijn. Zoals hierboven aangehaald zal vulkracht voor donzen slaapzakken ook een impact hebben op het gewicht. Een slaapzak met een hogere CUIN waarde heeft minder dons (en gewicht) nodig om dezelfde isolatiewaarden te halen als een zak met een lagere CUIN waarde, meestal hangt hier ook wel een prijskaartje aan vast.

Sommige mensen durven hun comforttemperatuur wel eens omhoog te brengen door het gebruik van een liner. Dit is een soort zak die je in je slaapzak doet. Naar gelang van het materiaal kan dit je wat winst geven naar temperatuur maar verwacht er geen wonderen van.

Vorm

De vorm bepaalt ook hoeveel materiaal er in je slaapzak zit en gewicht. Een rechthoekige slaapzak zal zwaarder zijn dan een toelopende- of mummyslaapzak. Een slaapzak die dicht bij je lichaam zit zal ook beter de warmte vasthouden, de meeste trekking slaapzakken zullen dan ook eerder de contouren van je lichaam volgen.

Quilt

De quilt is nog een ‘specialleke’ als het gaat om slaapzakken, het is dan ook niet echt een slaap’zak’ maar eerder een deken. De meeste slaapzakken hebben een ritssluiting die de gebruiker volledig omsluit vanaf de voet van de slaapzak naar het hoofd.

Quilts bestaan in verschillende uitvoeringen, van een rechthoekig deken tot taps toelopende modellen met een kleine rits of knoppen zodat je een kleine voetbox hebt. Meestal zijn er nog rekken waarmee je de quilt onder je matje kan bevestigen. Op deze manier sluit de open quilt mooi aan aan je matje en vermijd je tocht.

De plaats waar je in een slaapzak op ligt (waardoor de dons plat gedrukt wordt en zijn isolatiewaarde toch verliest) is bij een quilt open waardoor deze minder zal wegen dan een traditionele slaapzak. Meteen ook het grootste voordeel van een quilt.

Laat je slaapzak na een tocht steeds goed uitluchten en -drogen. Bewaar je slaapzak nooit gecomprimeerd in de stuffzak. Meestal krijg je een grotere zak mee geleverd waar je je slaapzak in kan bewaren.

Soms bestaat er wel eens het misverstand dat je een donsslaapzak beter zo weinig mogelijk wast.

Donsproducten wassen verbeteren niet alleen de hygiëne van het gebruik, maar zorgen er ook voor dat het dons uitzet en natuurlijk een veel aangenamere geur heeft.

Was je slaapzakken met de hand in bv. een badkuip in plaats van in de wasmachine. Vul hiervoor je badkuip met voldoende water om de slaapzak volledig onder te kunnen dompelen. Voeg daarna de hoeveelheid wasvloeistof toe die door de fabrikant op het productetiket is aangegeven. De watertemperatuur mag best niet hoger zijn dan 35 °C.

Was de slaapzak zorgvuldig. Laat het bad zo vaak leeg lopen en neem vers water en product als je denkt dat nodig is, 1 tot 4 keer zou voldoende moeten zijn. De slaapzak moet worden afgespoeld met schoon water totdat er geen zeepsop meer in zit. Wring de slaapzak niet uit nadat het water is afgetapt. Rol het gewoon plat uit, net zoals je zou doen met een slaapmat. Zo pomp je al het water er snel uit.

Donsproducten kunnen worden gedroogd in een automatische droger, bij voorkeur op een zachte cyclus met een verlaagde temperatuur. Je kunt ook meerdere tennisballen in de droger doen om het dons te helpen breken. Stop het programma meerdere keren tijdens de loop van het programma om de klompjes nat dons die zich vormen, te verwijderen.

Het droogproces kan tot enkele uren duren. Als je van plan bent om je donsproducten op de traditionele manier te drogen, leg ze dan gewoon op een vlakke ondergrond in een warme en goed geventileerde ruimte. Vergeet niet om het regelmatig op te schudden om eventuele donsklonten die zich tijdens het droogproces kunnen vormen, te verwijderen. Klop op afzonderlijke baffle met een open handpalm totdat je zeker weet dat er geen donsklonten meer zijn.