Veel mensen staan er niet bij stil dat een slaapmatje een heel belangrijk onderdeel van je slaap set-up is. Er gaat altijd veel aandacht naar het kiezen van een tent of slaapzak terwijl de slaapmat dikwijls stiefmoederlijk behandeld wordt. In dit artikel geven we even mee waarom ook de slaapmat aandacht verdient.
Voor je over gaat tot de aankoop van een slaapmat moet je je afvragen waar, hoe en wanneer je je materiaal zal gebruiken. Doe je occasioneel een zomerhike in warme omstandigheden, wil je ook bij winterse temperaturen kunnen kamperen, hoeveel gewicht ben je bereidt om te dragen,…
Inhoud
Welke matjes zijn er?
Celschuim matjes
Je kent ze wel, de schuimen yogamatjes die je tot een worst kan oprollen, dat is het simpelste voorbeeld van een celschuim matje. Natuurlijk zijn er nog andere modellen die je kan plooien bv. (foto)
Dit is een matje voor de grammenjager dat weinig comfort en isolatie biedt. Sommige hikers nemen dit matje mee als extra tweede matje voor extra isolatie of om onderweg op te zitten.
Het grootste voordeel van celschuim matjes is ongetwijfeld het gewicht.
+ Lichtgewicht, makkelijk combineerbaar met andere matjes
– Niet compact, weinig comfort (niet zacht, je voelt elk steentje,…), lagere isolatiewaarde
Voorbeelden
Zelfopblazende slaapmat
Nee dit is geen matje op terroristenmaat. De zelfopblazende matjes doen wat ze beloven, zichzelf opblazen. Eigenlijk zuigen ze zich eerder vol met lucht. Wanneer je de pad eruit haalt, uitrolt en het luchtventiel opent, zet de inwendige schuimlaag uit. Zodra je de klep opent, komt er lucht in de pad en vult de cellen. Als gevolg hiervan zal de lucht geleidelijk in het schuimkussen stromen, waardoor het kussen zichzelf kan opblazen.
Door het vulschuim zijn deze matje meestal iets zwaarder en minder geschikt voor hiking.
+ Zelf niet opblazen
– Gewicht
Voorbeelden
Luchtmatras
Dit matje wordt waarschijnlijk het meeste gebruikt door wandelaars en fietsers vanwege zijn combo tussen gewicht, warmte en comfort. Je blaast het luchtbed op met je mond of nog beter met een pompzak waardoor je het vocht van je adem niet mee in het matje blaast (wat weer voor interne schimmelvorming kan zorgen)
Deze matjes zijn er in verschillende uitvoeringen, gewichtsklasses en prijzen. Niet alle matjes zijn even geschikt voor elke tocht. Maar daar lees je meer over in het technische gedeelte hieronder.
Neem je een luchtmatras mee is het verstandig ook een reparatiekit mee te nemen. Niks zo vervelend als een lekke matras.
+ Lichtgewicht, verschillende isolatiewaarden, compact
– Sommige hikers klagen van krakend geluid ‘s nachts, hoe hoger de R-waarde hoe prijziger, gevoelig voor perforatie
Voorbeelden
Donsmat
Ga je naar echt koude streken dan is de donsmat waarschijnlijk de mat die je zoekt. Ongetwijfeld zijn dit de matjes voor het meer extreme winterwerk. Ze houden je warm en comfortabel in extreme omstandigheden.
Deze matjes blaas je best niet op met je mond om vochtproblemen te vermijden, dons en vocht zijn geen al te beste vrienden.
+ zeer hoge isolatiewaarde, dus in combo met goede slaapzak warm in koude omstandigheden
– Gewicht, prijs
De slaapmat technisch
R-waarde van een slaapmat
Elk matje heeft een zogenaamde R- of isolatiewaarde. Hoe hoger deze waarde hoe meer isolerend vermogen het matje heeft.
Technisch gezien is de R-waarde een maat voor thermische weerstand; hoe hoger de R-waarde, hoe warmer het matje je zal houden in koude omstandigheden. Ga je met een matje met R-waarde 1.0 op wintertrekking zal de koude zo door het matje je lichaam bereiken. Maar datzelfde matje kan wel prima zijn om in de zomer bij warme omstandigheden op te slapen.
Waarom is de R-waarde van het slaapmat dus belangrijk?
Als je je slaapzak zou uitrollen en direct op de grond zou liggen, zou je het snel koud krijgen door geleidend warmteverlies tussen je warme lichaam en de koude grond. Het samengeperste dons zal er niet in slagen een isolerende laag tussen de twee te creëren. Door een goed geïsoleerd slaapmatje te kiezen, blijf je de hele nacht warm en word je fris en monter wakker. Daarom is een goed en vooral aan de omstandigheden aangepast slaapmatje zo belangrijk.
Bovenstaande grafiek geeft je een indicatie over welk slaapmatje je best kiest in welke omstandigheden. Wens je maar één matje te kopen kies je best voor een slaapmat met hogere R-waarde dat je zowel in de winter als zomer kan gebruiken. Matjes met een zeer hoge R-waarde kunnen dikwijls wel een hoger gewicht hebben, kies dus een mooi evenwicht tussen comfort/veiligheid en gewicht.
Voor techneuten, ASTM F3340-18 is de standaard testmethode voor thermische weerstand van kampeermatrassen met behulp van een apparaat met bewaakte warmplaat.
Deze testmethode omvat het meten van de thermische weerstand van slaapmatjes in omstandigheden van constante warmteoverdracht, met behulp van een apparaat met twee platen. De campingmatras wordt onder constante drukkracht gehouden tussen een bewaakte hete plaat en een koude plaat.
Het is overigens zo dat je de R-waarde van slaapmatjes kan cumuleren, leg je een matje van bv. R 3.0 op eentje van R 1.0 heb je een slaapsysteem van R 4.0.
Waar moet ik nog op letten bij aankoop van een slaapmat?
We komen hier bij de persoonlijke voorkeuren die zeker niet minder belangrijk zijn, een goede nachtrust is immers essentieel tijdens een hike.
Lengte en breedte
Kies een matje met de juiste lengte voor je lichaamsbouw, je hebt weinig aan de isolatiewaarde van je slaapmat als een deel van je lichaam er niet op past. Dit gezegd zijnde zijn er trekkers die opteren voor een half matje dat enkel het bovenlichaam ondersteunt. Onder hun voeten leggen ze dan hun rugzak, jas, kleding,… Tenzij je vindt dat elke gram telt in je rugzak zou ik het niet aanraden.
- De standaardlengte voor de meeste matjes is om en bij de 183 cm, dit is voor de meeste mensen ideaal.
- Ben je wat langer of wil je wat meer ruimte kies dan voor een langere slaapmat tussen de 190 à 200 cm
- Heb je een kleinere lichaamsbouw dan heb je genoeg aan een kleinere mat tussen de 168 en 170 cm (en bespaar je meteen gewicht)
- Ben je een grammenjager dan kan je gaan voor een mat waar je enkel met je bovenlichaam op ligt.
Structuur matje
De meeste matjes bestaan uit horizontale of verticale banen zoals je wel ziet bij een klassieke watermatras. Terwijl de ene zweert bij verticale omdat hij of zij anders van het matje schuift wil de andere niets anders meer dan horizontale baffles. Steek je licht eens op op internetfora over ervaringen bij anderen, leen een matje en slaap er eens een nacht op,…
Er zijn trouwens nog andere matjes met zigzaggende banen, putjes, glad,…
Materiaal
De buitenkant van de meeste matjes bestaan meestal uit synthetische materialen. Dikwijls aangegeven met een D-waarde die staat voor Denier. Matjes met een lage D-waarde zullen lichter zijn maar daardoor ook gevoeliger voor perforatie van bv. scherpe stenen e.d.
De binnenkant kenmerkt zich meestal door het soort matje dat je gebruikt. Daar las je eerder al meer over bij de soorten slaapmatjes.
Celschuimmatjes bestaan vanzelfsprekend uit synthetisch schuim, in zelf opblazende matjes zit eens soort sponsstructuur die zichzelf vol lucht zuigt. Opblaasbare matjes zijn al dan niet geoptimaliseerd om warmte vast te houden.
De minst isolerende hebben gewoon banen die zich vullen met lucht, een beetje het principe van een gewone luchtmatras waar je al eens het zwembad mee durft in te springen. De R-waarde van deze matjes is meestal aan de lage kant, maar het zijn prima matjes voor een zomerse hike waar de temperaturen niet te hard zakken.
De slaapmatjes met een hogere thermische weerstand hebben dikwijls een soort honinggraad binnenin met reflecterend materiaal dat de warmte beter vast zal houden van je lichaam en voorkomt dat de koude uit de grond makkelijk je lichaam bereikt.
Gewicht
Er bestaan matjes met uitsparingen in het matje zelf om gewicht te besparen. Qua isolatie is dit natuurlijk een ramp dus enkel geschikt als zomermatje. Verder hebben lichtgewichtsmatjes wel eens een mummie achtige vorm, aan je voeten en benen heb je immers minder ruimte nodig dan aan je schouders.
Materiaal is nog een manier om op gewicht te besparen, als is dit wel dikwijls ten koste van de strekte en is er dan meer risico op perforatie.
Conclusie
Een juist matje kiezen is dikwijls een hele opdracht. Het belangrijkste is om te kijken wat je zelf nodig hebt. Ga je elke zomer eens een paar dagen op stap in bv. België dan is een goedkoop matje van de Decathlon voor jou meer dan voldoende.
Wil je op stap in de lente of herfst, de bergen in met ook in de zomer lage nachttemperaturen of op echte winterhikes? Dan kijk je best wat verder en investeer je in een degelijk matje met een hogere R-waarde.
Onthou dat je in de zomer prima kan slapen op een wintermatje maar dat het andersom niet zo is, iets om rekening mee te houden als je gaat investeren in goed materiaal.
Hou er verder rekening mee dat de slaapmat slecht één onderdeel is in je gehele slaapsysteem. Je bent weinig met een duur matje met hoge isolatiewaarde als je er op gaat slapen met een slaapzak die geen lage temperaturen aankan (en visa versa). Tent (of tarp), slaapzak en slaapmatje zijn een combo die je best als één geheel kan bekijken. Investeer eerst deftig in deze drievuldigheid alvorens je geld te spenderen aan hiking gadgets die je eigenlijk minder nodig hebt.
Links
Om af te sluiten zetten we de grootste slaapmat fabrikanten nog eens op een rijtje. Ken jij nog een fabrikant die niet in het rijtje staat maar volgens jou toch de perfecte slaapmatjes maakt horen we het graag in de opmerkingen onderaan deze page. Op bv. bol.com vind je een ruime selectie die binnen de dag in je brievenbus beland.
- Therm-a-Rest is al jaren een referentie als het gaat om slaapmatjes, bovendien hebben ze een goede garantie op hun matjes.
- Exped heeft een zeer uitgebreid gamma aan matjes voor elk seizoen en temperatuur
- Sea-to-Summit verkoopt o.a. slaapmatjes
- Klymit is gekend om zijn matjes met atypische V-banen
- Nemo
Gerelateerde berichten
Vragen en opmerkingen
Vragen en opmerkingen kan je geven onderaan deze pagina.